21 marca 2018 adminwr

Co mają Kielce, czego nie ma Radom

Dominującą rolę w procesie absorpcji środków odgrywają duże jednostki – miasta wojewódzkie, koncentrujące regionalnie największą pulę środków, podczas gdy mniejsze jednostki terytorialne, zazwyczaj z uwagi na ograniczone zasoby i utrudniony dostęp do informacji, mniej skutecznie aplikują o ten rodzaj dofinansowania

D. Kołodziejczyk, Fundusze unijne w budżecie samorządu terytorialnego, w: J. Sokołowski (red.), Problemy ekonomii, polityki ekonomicznej i finansów publicznych, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 39, t. 2, 2009

Kielce i Radom to miasta ze wszech miar porównywalne. Podobnej wielkości dwa bieguny aglomeracji staropolskiej, w tym samym historycznym regionie. Zależnie od okresu oba pełniły funkcję jego administracyjnej stolicy. Miasta podobnej wielkości, o podobnych uwarunkowaniach społeczno-gospodarczych. Różnica jest taka, że przez ostatnie kilkadziesiąt lat Kielce były rozwijane jako miasto wojewódzkie, Radom zaś podlegał – i wciąż podlega – degradacji.
▸ Miasto z wyrokiem – dzieje degradacji

Dysproporcja w wyposażeniu w infrastrukturę publiczną wyższego rzędu między Kielcami a Radomiem jest wprost porażająca. Zapaść radomskiego ośrodka akademickiego to przyczyna niedoboru kadr, które mogłyby brać odpowiedzialność za rozwój miasta i regionu. Skandalicznie niska dostępność lecznictwa szpitalnego dotyka tysięcy radomian, którzy nawet po podstawowe zabiegi medyczne pielgrzymują do Kielc, Lublina czy Warszawy.

Co należy podkreślić: całe to porównanie nie zmierza do stwierdzenia, iż „to niesprawiedliwe, że Kielce dobrze się rozwijają”. W czasach wzrostu gospodarczego i dostępności zewnętrznych środków wsparcia taki rozwój dużego miasta powinien być normą. Niech zatem Kielce rozkwitają z pożytkiem dla całego regionu aglomeracji staropolskiej. Niesprawiedliwe jest natomiast to, że Radom jest pozbawiony podobnych możliwości rozwojowych.

Oto przykłady kieleckich (bądź podkieleckich) inwestycji dofinansowanych z funduszy unijnych w okresie 2007-2013. Oczywiście nie mają one odpowiedników w Radomiu.

Kielce i Radom – malowidło w klasztorze na Św. Krzyżu

Nowy gmach
Filharmonii Kieleckiej

Kielecki Park Technologiczny

Energetyczne
Centrum Nauki

Regionalne Centrum Naukowo-Technologiczne

Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej

Centrum Nauki
Da Vinci

Rewitalizacja zabytkowego Śródmieścia Kielc

„Legendarne” przystanki po 400 tys. zł.

Wyższe uczelnie

Początków kieleckiego szkolnictwa wyższego należy szukać w Radomiu. Obecna Politechnika Świętokrzyska zaczynała karierę jako filia radomskiej Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej NOT. Tworzącą się Wyższą Szkołę Pedagogiczną – dzisiejszy Uniwersytet Jana Kochanowskiego – zasiliła kadra zamkniętego w Radomiu Studium Nauczycielskiego.
▸ Miasto z wyrokiem – dzieje degradacji

Dziś zatem w Kielcach są dwie publiczne wyższe uczelnie: (klasyczny) uniwersytet i politechnika. Radom zaś pozostaje największym w Polsce samodzielnym miastem z tylko jedną publiczną uczelnią. Jest nią Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny, powstały z przekształcenia Politechniki Radomskiej. To uniwersytet tzw. przymiotnikowy czyli uczelnia niższej rangi niż uniwersytet klasyczny. Ta dysproporcja w wyposażeniu Kielc i Radomia w uczelnie wyższe oczywiście przekłada się na liczbę studentów, a tym samym – rozwojowy kapitał ludzki w obu miastach. Co gorsza dysproporcja ta przez ostatnie kilkanaście lat pogłębiła się. Jeśli liczbę studentów w uczelniach publicznych w Kielcach przyjąć za 100, to wskaźnik dla Radomia w roku 2005 wynosił 55, w roku 2016 – 31. W 2016 roku w uczelniach publicznych w Kielcach było 17,6 tys. studentów, w Radomiu – 5,4 tys. (▸ wykres 1).

Kielecki ośrodek akademicki rozwija się dzięki wydatnemu wsparciu samorządu województwa, jak i umiarkowanej życzliwości władz centralnych. Różnica w wielkości dofinansowania projektów realizowanych przez wyższe uczelnie w Kielcach a w Radomiu jest porażająca (▸ wykres 2). W okresie 2007-2013 uczelnie kieleckie otrzymały z funduszy unijnych 95,7 mln zł., uczelnia radomska – 16,7 mln, to jest 17,4% kwoty kieleckiej. Warto też zwrócić uwagę na ogólne liczby realizowanych projektów: w Kielcach – 30 (▸ tabela 1), w Radomiu – 2 (▸ tabela 2). Wśród 30 projektów kieleckich większość została dofinansowana stosunkowo niewielkimi kwotami rzędu 300-400 tysięcy złotych. Możliwość pozyskiwania wsparcia na tego rodzaju małe projekty – zwykle wyposażenie laboratoriów – wynika również z łatwości kontaktów z urzędem marszałkowskim mieszczącym się parę przecznic dalej; a ponadto z brakiem konieczności współzawodniczenia o środki ze znacznie większymi uczelniami w innym, znacznie większym mieście wojewódzkim…

Dysproporcja w unijnym wsparciu uczelni w Kielcach i Radomiu w kolejnym okresie finansowania 2014-2020 jeszcze się powiększyła (▸ wykres 3). Publiczne uczelnie kieleckie dostały z funduszy UE 220 mln zł., radomska – 16 mln zł., to jest 7% kwoty dla Kielc…

Wykres 1. Studenci
w uczelniach publicznych – Kielce a Radom

Wykres 2. Dofinansowanie z funduszy UE 2007-2013
– Kielce a Radom

Tabela 1. Projekty dofinansowane
z funduszy UE 2007-2013 – Kielce

Tabela 2. Projekty dofinansowane
z funduszy UE 2007-2013
– Radom

Wykres 3. Dofinansowanie z funduszy UE 2014-2020 – Kielce a Radom

Tabela 3. Projekty dofinansowane
z funduszy UE 2014-2020 – UJK Kielce

Tabela 4. Projekty dofinansowane
z funduszy UE 2014-2020 – PŚ Kielce

Tabela 5. Projekty dofinansowane
z funduszy UE 2014-2020 – UTH Radom

Szpitale

Historia z życia wzięta: trzeba wykonać badanie tomograficzne. W Radomiu – terminy za pół roku; w Kielcach – za kilka dni. Niska dostępność lecznictwa szpitalnego w Radomiu jest wprost legendarna. Jeśli służba zdrowia jest państwowa, a wszyscy obywatele są równi, to dlaczego kielczanie mają bez porównania łatwiejszy dostęp do szpitali? Bo Kielce są miastem wojewódzkim.

Sporządziliśmy zestawienie szpitali w Kielcach i w Radomiu. Uwzględniamy także placówki w gminach podmiejskich. Bierzemy pod uwagę szpitale wybudowane przez władze publiczne (w tym również przypadek szpitala publicznego sprywatyzowanego w ostatnich latach). Pomijamy lecznice powstałe jako komercyjne inwestycje prywatne. (▸ schemat 1).

Publiczne (w tym sprywatyzowane) szpitale kieleckie:

  • Szpital Kielecki św. Aleksandra (sprywatyzowany w roku 2011)
  • Wojewódzki Szpital Zespolony na Czarnowie
  • Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. św. Rafała w Czerwonej Górze
  • Świętokrzyskie Centrum Onkologii
  • Świętokrzyskie Centrum Matki i Noworodka
  • Szpital MSWiA
  • Świętokrzyskie Centrum Psychiatrii w Morawicy

Publiczne szpitale radomskie:

  • Radomski Szpital Specjalistyczny
  • Wojewódzki Szpital Specjalistyczny na Józefowie
  • Szpital Psychiatryczny w Krychnowicach

Schemat 1. Szpitale – Kielce a Radom

Wykres 3. Łóżka w szpitalach ogólnych, 2016 – Kielce a Radom

Wykres 4. Projekty dofinansowane z funduszy UE w okresie 2007-2013 realizowane przez szpitale – Kielce a Radom

Tabela 3. Projekty dofinansowane z funduszy UE w okresie 2007-2013 realizowane przez szpitale – Kielce a Radom

Różnica między Kielcami a Radomiem polega na tym, że w Kielcach są dwa „Józefowy”, ponadto oddzielny szpital onkologiczny (publiczny, nie prywatny) oraz oddzielny szpital ginekologiczno-położniczy. W Kielcach jest też Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy im. Władysława Buszkowskiego. Wprawdzie nie widać go w powyższym zestawieniu, jako że w roku 2015 został formalnie połączony z sąsiednim szpitalem wojewódzkim na Czarnowie, jednak faktycznie jest to odrębna duża jednostka (▸ schemat 1). W roku 2016 ogólna liczba łóżek w kieleckich szpitalach ogólnych wynosiła 2289, w radomskich – 1519, to jest 2/3 liczby dla Kielc (▸ wykres 3).

Wobec niedostatku infrastruktury w Radomiu tutejsze placówki próbują obsługiwać – proporcjonalnie – znacznie większą liczbę pacjentów niż kieleckie. Jest to jednak utrudnione ze względu na kontraktowy system finansowania NFZ. „Kontrakt jest zaniżony. O jakieś 15-20 mln zł, czyli tyle, ile co roku mamy nadwykonań. W Kielcach, z którymi możemy się porównywać, kontrakty szpitali wynoszą w sumie jakieś 400 mln zł, nie licząc kieleckiej onkologii. Kontrakty radomskich szpitali to 250-270 mln. W Kielcach nie ma problemu z nadwykonaniami” – mówi Tomasz Skura, prezes szpitala na Józefowie (www.wyborcza.pl/radom, 22 VII 2015).

Do utrzymywania powyższych różnic rozwojowych walnie przyczynia się unijna „polityka spójności”. W okresie 2007-2013 kieleckie szpitale z funduszy unijnych uzyskały dofinansowania swoich projektów w wysokości 165,8 mln zł.; radomskie – 29,1 mln zł., co stanowi 17,5% kwoty dla Kielc (▸ wykres 4). Zwróćmy uwagę na zaskakującą zbieżność z proporcją dofinansowania dla uczelni wyższych (17,4%); może po prostu Radomiowi, jako miastu niewojewódzkiemu, przysługuje właśnie 17% tego, co wojewódzkim Kielcom…? Ponownie pouczające jest porównanie liczby dofinansowanych projektów: dla szpitali kieleckich – 23, dla radomskich – 3 (▸ tabela 3). Zastanawiający jest przy tym fakt, że radomski szpital wojewódzki na Józefowie, zarządzany przez marszałka, który dzieli pieniądze unijne, w okresie 2007-2013 nie dostał żadnego dofinansowania…

Powyższe zestawienia dotyczą – zakończonego – okresu finansowania 2007-2013. W obecnym okresie „polityka spójności” wygląda tak samo: sytuacja w Kielcach poprawia się szybciej niż w Radomiu. Oto zbiór doniesień o rozwoju kieleckiego szpitalnictwa od lutego 2016  do marca 2018 roku – z portalu samorządu wojewódzkiego „Wrota świętokrzyskie”:

1 II 2016: Klinika Położnictwa i Ginekologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach za pomocą najnowszych technologii będzie dysponowała – unikalną na skalę kraju i świata – możliwością tworzenia obrazów ultrasonograficznych w formie wydruku 3D…
11 II 2016: Klinika Neonatologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach została wyposażona w dwa aparaty umożliwiające leczenie noworodków tlenkiem azotu…
19 II 2016: Zakończyły się prace remontowe Kliniki Otolaryngologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach. Odnowiono sale i łazienki dla pacjentów oraz zakupiono nowe łóżka…
5 IV 2016: Podczas ostatniej Sesji Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego radni przekazali 2 miliony złotych z budżetu województwa na rozwój nowo powstałego kierunku lekarskiego. UJK czeka wkrótce duża inwestycja, którą będzie można zrealizować dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej: – Wartość planowanych działań wynosi ponad 40 milionów złotych, obejmą prace nad infrastrukturą oraz wyposażeniem obiektów służących dydaktyce – mówił Adam Jarubas…
8 IV 2016: W Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach uroczyście zainaugurowano działalność Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej. W piątkowym wydarzeniu udział wzięli specjaliści z dziedziny torakochirurgii z całej Polski, a także członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego, Marek Szczepanik…
29 IV 2016: W Klinice Okulistyki Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach rozpoczęto wykonywanie zabiegów z zakresu chirurgii dróg łzowych…
2 V 2016: Noworodki z Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach, wymagające żywienia pozajelitowego, od kilku dni, otrzymują specjalistyczne mieszaniny sprowadzane ze Szpitala Skawina koło Krakowa, w którym działa profesjonalna Pracownia Żywienia Pozajelitowego…
(…)
12 IX 2016: W nowe inkubatory i ciepłe gniazdka dla wcześniaków wyposażona została Klinika Neonatologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach…
(…)
16 III 2017: Specjalna sala, w obrębie której istnieje możliwość wykonywania znieczuleń ogólnych do krótkotrwałych zabiegów operacyjnych u dzieci, została uruchomiona w Klinice Chirurgii Dziecięcej, Urologii i Traumatologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach…
(…)
5 VII 2017: Pacjenci Świętokrzyskiego Centrum Onkologii mogą już korzystać z nowego akceleratora Versa HD (…). Zadbano nawet o dobry nastrój – na suficie w bunkrze do radioterapii nad stołem znajduje się podświetlony sufit z widokiem pogodnego nieba. – Kupiliśmy najnowocześniejszy, dostępny obecnie na rynku model akceleratora…
(…)
4 X 2017: W Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Kielcach powstanie Centrum Urazowe dla dorosłych. Umowę na dofinansowanie budowy Centrum w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 (…) podpisali podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Marek Tombarkiewicz i dyrektor WSZ w Kielcach Andrzej Domański. W uroczystości uczestniczył marszałek Adam Jarubas. (…) Całkowity koszt realizacji projektu to 11 983 102,00 zł z czego: 8 500 000,00 zł. stanowić będzie dofinansowanie ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, 1 500 000,00 zł stanowić będzie dofinansowanie z budżetu Województwa Świętokrzyskiego…
(…)
18 XII 2017: Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach będzie jednym z 16 regionalnych ośrodków, które realizują „Program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce”. Za kilka miesięcy w WSzZ, dzięki pieniądzom z Ministerstwa Zdrowia, diagnozowane i leczone będą pary cierpiące z powodu niepłodności…
10 I 2018: Sprzęt o wartości prawie 1,5 miliona złotych mógł zakupić Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach dzięki dotacji celowej, otrzymanej z Ministerstwa Zdrowia. Resort przekazał pieniądze na zakup aparatury dla: Kliniki Neonatologii, w tym Pododdziału Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka oraz dla Klinik: Chirurgii Dziecięcej i Pediatrii…
11 I 2018: Nowoczesny budynek o powierzchni 3,5 tysiąca metrów, dodatkowe pracownie wyposażone w najnowszy sprzęt oraz infrastrukturę naukowo-badawczą. Koncepcję projektu pn. „MEDPAT – Doposażenie zakładów naukowych – badania z zakresu ochrony zdrowia” zaprezentowali na konferencji prasowej: prof. Jacek Semaniak, rektor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, prof. Stanisław Głuszek, prorektor do spraw medycznych uczelni, prof. Marianna Janion, dziekan Wydziału Lekarskiego i Nauk o Zdrowiu. – Państwa ambicje oraz to jak rozwija się uniwersytet podnoszą status województwa świętokrzyskiego – mówił marszałek województwa świętokrzyskiego Adam Jarubas (…) Wartość całkowita projektu: 39 944 766,07 zł. Koszty kwalifikowalne: 38 317 640,78 zł. Dotacja: 34 148 681,46 zł. W planach uczelnia ma także uruchomienie Centrum Symulacji Medycznej dla kierunku lekarskiego, na które wkrótce otrzyma dofinansowanie.…
19 I 2018: Aż 13 milionów złotych trafi do trzech świętokrzyskich szpitali na rozbudowę i doposażenie oddziałów kardiologicznych. Pieniądze z Regionalnego Programu Operacyjnego otrzymają: Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach, Szpital Specjalistyczny Ducha Świętego w Sandomierzu oraz Zakład Opieki Zdrowotnej w Końskich. Tak zdecydował Zarząd Województwa Świętokrzyskiego…
25 I 2018: W Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Kielcach powstanie sala hybrydowa. W ramach projektu, zabudowany zostanie balkon na IV piętrze Świętokrzyskiego Centrum Kardiologii, a także zakupione zostanie wyposażenie nowej sali hybrydowej m.in.: angiograf, pompa do krążenia pozaustrojowego i sprzęt do chirurgii małoinwazyjnej z torem wizyjnym. Edyta Warchałowska, kierownik Działu Funduszy Strukturalnych w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Kielcach, wyjaśnia, że inwestycja będzie dofinansowana z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014 – 2020. (Oś priorytetowa VII, Działanie 7.3, Infrastruktura Zdrowotna i Społeczna). Całkowita wartość projektu to ponad 10 milionów 200 tysięcy złotych, a dofinansowanie unijne obejmie 85-procent tej kwoty…
5 II 2018: Ponad półtora miliona złotych z budżetu województwa otrzyma Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach na zakup nowoczesnego sprzętu i przygotowanie apteki dla cytostatyków – taką decyzję podjął Zarząd Województwa podczas swojego ostatniego posiedzenia. 850 tysięcy złotych przeznaczone zostanie na zakup najwyższej klasy echokardiografu oraz 10 specjalistycznych łóżek kardiologicznych. Sprzęt doposaży I Klinikę Kardiologii i Elektroterapii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach. Szacunkowy koszt całego zakupu to 1 mln złotych, brakująca kwotę szpital dołoży z własnego budżetu
15 III 2018: Prawie 16,5 miliona złotych na zakup nowoczesnego sprzętu do diagnozowania i leczenia chorób nowotworowych trafi do Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach. Pieniądze przekaże Zarząd Województwa Świętokrzyskiego. To efekt rozstrzygnięcia kolejnego konkursu z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego. Tym razem konkurs adresowany był do jednostek ochrony zdrowia zajmujących się leczeniem chorób nowotworowych (…).Szpital otrzyma dokładnie 16 mln 449 tys. złotych dofinansowania z RPO, przy całkowitej wartość projektu w wysokości 24,7 mln złotych…
9 III 2018: W Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. św. Rafała w Czerwonej Górze otwarto nowy Dział Endoskopii. – Mamy pracownię endoskopii na miarę XXI wieku – mówił podczas otwarcia Youssef Sleiman, dyrektor szpitala. Wartość całej inwestycji to prawie 4 miliony złotych. Dotychczasowa powierzchnia Działu Endoskopii wynosiła 105 metrów kwadratowych. Teraz do dyspozycji pacjentów i personelu oddano prawie trzy razy większą przestrzeń. (…). Koszt adaptacji pomieszczeń na potrzeby Działu Endoskopii i jego wyposażenia wyniósł 3 miliony 857 tysięcy złotych, z czego 44 procent pochodziło z Ministerstwa Zdrowia, 31 procent z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego, a 25 procent ze środków własnych szpitala…
21 III 2018: Sprzęt o wartości ponad 4 milionów złotych otrzyma Świętokrzyskie Centrum Kardiologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach. Aparatura zostanie odnowiona w ramach zadania współfinansowanego z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W konferencji poświęconej projektowi, która odbyła się w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Kielcach, uczestniczył Janusz Cieszyński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia…